Eén van mijn spijkerbroeken vertoont sinds deze week enkele gaten. Nog niet zo zichtbaar voor het onoplettende oog, maar toch… het duurt niet lang meer voordat deze broek in een vuilniszak eindigt. Een andere spijk
erbroek heeft het gaten-stadium bijna bereikt. Tijd voor een nieuwe jeans dus.
Op vrijdag einde van de middag spurt ik even het winkelcentrum in. Ik heb een uurtje, dat moet genoeg zijn.
De eerste winkel heeft een paar mooie broeken, maar erg prijzig. Ik besluit verder te zoeken. De daaropvolgende zaken bieden niet wat ik zoek. De laatste winkel die ik bezoek biedt een koopje: mooie spijkerbroek voor 1/3 van de prijs van de eerder gespotte dure exemplaren. Dit wordt ‘m! Terwijl ik hem uittrek werp ik een blik op het label: made in Bangladesh. Onder welke omstandigheden zou deze broek gemaakt zijn, vraag ik me af. Wil ik een spijkerbroek dragen die door jonge kinderhanden gemaakt is? Of door mensen, jong of oud, die 7 dagen per week minstens 10 uur per dag in gevaarlijke fabrieken aan het werk zijn? Even aarzel ik. En precies dit ene moment van vertraging is cruciaal. Dankzij dit korte moment van bewustwording leg ik de donkerblauwe broek even later, na een laatste spijtige blik erop, terug op de stapel. Onverrichter zake keer ik huiswaarts.
De volgende dag klap ik mijn laptop open om te ontdekken welke jeansmerken eerlijk en duurzaam zijn. Ik beland op http://www.rankabrand.nl. Het dure merk uit de allereerste winkel krijgt een C-label, de goedkope jeans uit de laatste zaak een D-label. Ik ben blij dat ik die laatste niet gekocht heb en overweeg terug te gaan om alsnog de dure spijkerbroek te kopen. Dit C-merk behoort volgens Rankabrand “tot de meer duurzame jeansmerken”. Er zijn echter nog de nodige verbeterpunten, waaronder “verruimen van het gebruik van duurzame materialen” (op dit moment nog maar 14%) en “concreter toewerken naar een leefbaar loon voor de kledingmakers in lage-lonenlanden”. Betekent dit dat de makers van deze jeans geen leefbaar loon hebben ontvangen? Dat ze overdag deze broek hebben gemaakt en ’s avonds nauwelijks voldoende geld hebben om hun gezin te voeden, de huur te betalen of naar een dokter te kunnen gaan? Ik zie dat er ook spijkerbroeken van B-merken zijn. Ook hier worden verbeterpunten benoemd – geen enkel jeansmerk heeft op deze website de A-status bereikt – maar ze scoren goed op punten als arbeidsomstandigheden en gebruik van duurzame materialen. De B-spijkerbroeken blijken niet te koop in mijn eigen woonplaats. Ik zal ervoor naar Utrecht moeten. Op de fiets natuurlijk! Tot die tijd draag ik mijn spijkerbroeken met (bijna)gaten nog even door.
Mijzelf en alle andere consumenten wens ik dat ene korte twijfelmoment in het pashokje toe. Of beter nog: een goede voorbereiding vóórdat je gaat shoppen. Op http://kiesduurzamemode.nu/fair-fashion-finds/ vind je diverse handige websites. En ja, natuurlijk betalen we wat meer voor zo’n duurzame spijkerbroek. Ik besef dat dit niet voor iedereen betaalbaar is. Maar ik geloof dat iedereen, binnen haar eigen financiële mogelijkheden, eerlijke stappen kan zetten. Zo zitten er tussen de tientallen modezaken met een D-label ook enkele goedkope C-modeketens. Zo kunnen we ons afvragen hoeveel spijkerbroeken we nodig hebben: drie spijkerbroeken met D-label of één B-jeans? De hamvraag voor mijzelf is vooral: wat heb ik persoonlijk over voor een eerlijkere en duurzamere wereld? Welke moeite ben ik bereid daarvoor te doen? Kennis over de productie van onze spijkerbroek kan confronterend zijn en ons voor lastige dilemma’s plaatsen. Maar nu we die kennis eenmaal hebben, is wegkijken geen optie meer.