Als ik vroeger op school een spreekbeurt moest houden, dan waren er regels m.b.t. de lengte. De spreekbeurt mocht niet te kort en niet te lang zijn. Toen ik laatst een korte toespraak mocht houden tijdens een herdenkingsbijeenkomst, was er 10-15 minuten voor mij gereserveerd. En als ik ergens een lezing houd, wil ik graag weten hoe lang de bijeenkomst duurt en of er een pauze is. Zo kan ik de omvang van mijn verhaal aanpassen aan het programma, zodat er genoeg tijd overblijft voor vragen en gesprek én iedereen op tijd naar huis kan.
Ik vind het dan ook volstrekt logisch om met sprekers tijdens een uitvaartceremonie afspraken te maken over de lengte van hun speech. Zo had ik laatst een afscheidsceremonie met zeven toespraken. Als ik dat niet goed regisseer, had de ceremonie veel langer geduurd dan de familie wenste. Ik geef de sprekers in zo’n geval het liefst vooraf een maximum aantal minuten of woorden. Waarbij ik de meest nabije dierbaren altijd meer tijd geef dan degenen die op iets grotere afstand staan. Dit helpt niet alleen om de ceremonie niet té lang te maken, maar het helpt sprekers ook om tot de kern te komen. Een lange tekst schrijven is vaak niet zo moeilijk, je kunt jezelf allerlei omwegen, voorbeelden en anekdotes toestaan. Wie compact moet schrijven, dwingt zichzelf om tot de kern te komen. Wat wil ik het allerliefste zeggen over hem of haar? Wat was de kern van onze vriendschap of van haar bijdrage als collega? Wat is mijn allermooiste herinnering?
Het gebeurt soms toch dat sprekers de limiet ver overschrijden. Dat ontdek ik tijdig, omdat ik alle speeches graag vooraf per mail ontvang. In zo’n geval kan ik dus nog overleggen en meestal motiveert een gesprekje de ander om het verhaal nog wat verder in te korten. Indien gewenst kan ik helpen of meelezen. Ik kijk echt niet op honderd woorden meer of een minuut extra. En ik wil zeker niet te streng zijn. Wel wil ik zorgen voor een prachtige ceremonie met heldere, kernachtige verhalen die van begin tot einde boeit en raakt. Voor veel uitvaartceremonies vind ik 60 minuten een mooie maximumlengte. Heel soms wijk ik daarvan af en dan proberen we het in 75 minuten te doen. Natuurlijk mag en kan het langer als een familie dat graag wil. Maar dan zou ik wel zeggen: besef hoe intens deze bijeenkomst is voor alle gasten. Vaak is er óók een wens om na afloop elkaar te ontmoeten, koffie te drinken of te borrelen. Hoe lang mag het geheel duren?
Kortom, als ritueelbegeleider zoek ik enerzijds ruimte en creativiteit. Ik verken graag alle mogelijkheden, ook die buiten de gebaande paden. Maar als de lijnen eenmaal zijn uitgezet en het programma in de steigers staat, dan is het anderzijds soms nodig om grenzen te stellen. Ik hoef eigenlijk nooit streng te zijn. Want iedereen die ik in het voorbereidingsproces spreek, wil hetzelfde als ik: een prachtig afscheid voor hem, voor haar. Samen met elkaar zorgen we daarvoor. De zandloper blijft thuis!