Op Valentijnsdag staat alles in het teken van de liefde. Maar niet iedereen heeft deze dag iets te vieren. Ik denk aan wie gaan scheiden of (recent) gescheiden zijn. Aan het verdriet, de teleurstelling, de gevoelens van tekortschieten of spijt, de boosheid en de verwijten, de twijfel en de angst… Een wirwar aan emoties kan je overspoelen. En iedereen gaat er anders mee om. De één wil veel praten met vrienden of andere dierbaren. De ander werkt zich in het zweet in de sportschool of op de pedalen. De één zoekt manieren om zich te uiten, in kunst, muziek, schrijven. De ander zoekt vooral afleiding (en komt zichzelf daarin ook tegen). Hoe het ook zij, voor iedereen is dit een pittig en pijnlijk proces. Ook, en niet in de laatste plaats, voor eventuele kinderen. Misschien zie je het niet altijd aan de buitenkant, maar reken maar dat er heel veel gebeurt in hun hoofd en hart. Wat zij volgens mij het meeste nodig hebben is veiligheid. Weten en voelen dat ze gezien en geliefd zijn. Een plek waar ze in alle rust hun verhaal kwijt kunnen, zonder enig oordeel van de luisteraar. De boodschap: jij mag er zijn! Onvoorwaardelijk.
Mijn overtuiging is dat rituelen na een scheiding heilzaam kunnen zijn, zowel voor de ex-partners als voor de kinderen. Ik zie allerhande mogelijkheden voor me: een ritueel met de twee ex-partners, met of zonder kinderen; een ritueel met één van beide partners, met of zonder kinderen; een ritueel met alleen de kinderen. Het hangt er helemaal van af wat iedereen – zowel de exen als de kinderen – wil én kan. Waarom een ritueel op zo’n beladen moment? (het hoeft overigens niet z.s.m. na de scheiding, het kan ook na enige tijd, als er wat meer rust gekomen is). Ik geloof dat rituelen ons kunnen helpen om belangrijke grensmomenten in ons leven te beleven en verwerken. Bij een scheiding kan een ritueel ruimte en erkenning bieden aan de vele emoties. Het helpt je om betekenis te geven aan dit belangrijke moment in je leven. Het verbindt je met elkaar (ja, ook in een scheiding blijft er verbondenheid, zeker als er kinderen zijn) en met wat voor jou écht van waarde is. Het ritueel kan troost geven, vertrouwen, moed om de onzekere toekomst tegemoet te gaan.
Hoe dat er dan uitziet? Er ligt niets vast, de inhoud van het ritueel ontstaat in voorbereidende gesprekken tussen mij en de betrokkenen. Maar ik zie talloze mogelijkheden. Om wat te noemen: de ringen aan elkaar teruggeven met daarbij persoonlijke woorden; het uitspreken van ‘sorry’ voor de momenten dat je elkaar tekort gedaan hebt; een verklaring van blijvende, onvoorwaardelijke liefde en zorg door de ouders aan de kinderen; een wens voor de toekomst, een gedicht, een gebed, een zegen, muziek. Je zou een kaars kunnen aansteken en de ex-partners aan die ene vlam een eigen kaars kunnen laten ontsteken, om hen beiden zo het licht mee te geven op hun verdere weg. En beide ouders zouden vervolgens weer met hun beide kaarsen samen een kaars voor de kinderen kunnen aansteken, om te laten zien en voelen dat ze samen hun ouders blijven. Je zou ook iets kunnen doen met de goede herinneringen die je samen met elkaar hebt gemaakt en de dankbaarheid daarvoor. Als er (jonge) kinderen bij betrokken zijn, zou je iets creatiefs kunnen doen of maken, bijvoorbeeld twee mooie tekeningen of collages maken met elkaar, één voor in papa’s en één voor in mama’s huis. Ik hoorde eens dat partners hun ringen lieten omsmelten tot een nieuw sieraad voor hun kinderen. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Er zijn talloze ideeën te bedenken om uiting te geven aan ieders gevoelens en gedachten, om troost te zoeken, om terug te blikken en vooruit te kijken, om moed te verzamelen voor de toekomst. En het moge duidelijk zijn: het kan ook totaal anders dan de hier geopperde ideeën, het is maar een greep uit de berg mogelijkheden.
Mocht je hierover door willen praten of meer willen weten, neem gerust contact met me op.
En voor vandaag – Valentijnsdag – wens ik je veel liefde toe. Want liefde is zoveel meer dan de romantische liefde tussen geliefden. Het is ook vriendschap en een luisterend oor, geduld en begrip, aandacht en zorg, samen lachen en samen huilen, elkaar bemoedigen en aanmoedigen, elkaar waarderen en complimenteren, de schoonheid van de ander zien. Dát allemaal wens ik je toe, van vrienden of familie, van bekenden of onbekenden. Een liefdevolle Valentijnsdag!