En jij, wat doe jij?

Op een feestje klinkt regelmatig in gesprekken tussen onbekenden de vraag: “En jij, wat doe jij?”.
Zo ook laatst, op een feestje waar ik niemand kende behalve mijn lief. Een collega van hem was jarig en ik vergezelde hem naar een prachtige locatie in hartje Utrecht. De flessen stonden gekoeld, de hapjes werden in rap tempo geserveerd, en we genoten van de stralende zon en de Canal Pride.
Na een paar heel korte gesprekjes met deze en gene belandde ik in een langer gesprek waarin na enige tijd – het verschil tussen Kroatische en Oostenrijkse naturistencampings was me inmiddels uitgelegd – bovengenoemde vraag gesteld werd. “Ik ben predikant”, antwoordde ik. Ik weet niet meer precies wat de eerste reactie van mijn gesprekspartner was. Negen van de tien keer komt het woordje ‘bijzonder’ voor in de eerste reactie van mensen. “O wat bijzonder”, “dat hoor je niet vaak”, of een langere stilte en een verbaasde blik: heb ik dat nou goed verstaan? Soms vragen mensen me het hemd van het lijf, andere keren steekt men van wal over zijn eigen ervaringen met kerk, geloof en spiritualiteit. Deze keer was het een mix van beide.
Een mooi gesprek ontspon zich, waarin hij vertelde over het orthodox-christelijke nest waarin hij opgroeide, over een wijze opa, over één mooie preek die hij als kind hoorde en altijd onthouden heeft en de inzichten die hij in de loop van zijn leven verwierf. Inzichten waarin ik veel herkende van mijn eigen levensvisie. Beiden lieten we het godsbeeld uit onze kindertijd los en menen we nu weinig met zekerheid over God te kunnen zeggen. Als we het toch proberen, dan komen we uit bij het woord liefde en zoeken we deze Liefde of deze God eerder in onszelf en in elkaar dan ver boven de wolken. Evenzo zoeken we de hemel meer in het hier-en-nu dan in een ooit-en-later. Waar we als mens tot onze bestemming komen, waar we iets goeds en moois kunnen betekenen voor de wereld om ons heen, dáár ervaren we iets hemels. Wat er na dit leven wacht… we hebben beiden geen idee. Zonder angst en zonder oordelen proberen we onze weg te gaan. Met vallen en opstaan. Want vallen hoort erbij en is niet erg. Er is geen God die ons op de vingers tikt of om de oren slaat met hel en verdoemenis. Wel Eén die fluistert, niet van ver boven de wolken maar eerder in ons eigen hart: je mag er zijn. Ook als je struikelt en valt en faalt.
Dat en nog veel meer bespraken we daar op die zomerse namiddag aan een Utrechts gracht, met een glas witte wijn in de hand. Zijn conclusie: ik ben wel spiritueel, maar heb niks meer met de kerk. Want in de kerk gaat het zo vaak over moeten, over oordelen, over ‘de waarheid’ en over angst. BAM!
De kerk is mijn werkterrein. Mijn werkterrein waarop ik dagelijks werk aan alles wat we zojuist besproken hadden: liefde, respect en begrip, zingeving, spiritualiteit, vertrouwen. Maar blijkbaar lukt dat niet altijd. Of misschien lukt het soms wel, maar wordt het niet gezien. Of heeft de kerk een belabberd pr- en communicatiebeleid. Hoe het ook zij: zijn beeld van de kerk is niet al te rooskleurig. En eerlijk gezegd snap ik dat beeld heel goed. Een paar dagen voor dit feestje luisterde ik in de auto naar bisschop De Korte die probeerde uit te leggen waarom de roze viering in de Sint-Janskathedraal in Den Bosch tóch niet door zou gaan. Het maakte me intens verdrietig en woedend en gaf me een gevoel van plaatsvervangende schaamte. Het ging over ‘de waarheid van de rooms-katholieke leer’. En, zonder het woord te gebruiken, over oordelen.
Ik snap het dus wel. Dat beeld van de kerk. En die verbazing wanneer ik zeg dat ik predikant ben. Natuurlijk weet ik heel goed dat de kerk – niet alleen de rooms-katholieke, maar ook de gemeenschappen waarin ik werk! – niet altijd een plek van liefde en vertrouwen is. Toch blijf ik erin geloven! En als ik niet regelmatig een stukje hemel zou vinden in de kerk, hield ik het niet vol. Nu nog een goede pr-strategie om die stukjes hemel aan de vrouw en man te brengen!